Hram Svetog Save u Beogradu predstavlja najveću pravoslavnu crkvu u Srbiji i drugu po veličini na Balkanu. Nalazi se na Svetosavskom polju, mestu gde su osmanske snage spalile mošti Svetog Save 1594. godine. Ideja o izgradnji hrama pojavila se nakon oslobođenja od turske okupacije, a gradnja je zvanično započela 1935. godine.
Međutim, zbog bombardovanja Beograda od strane nemačkih snaga 1941. godine, radovi su znatno usporeni.
Hram je takođe prepoznatljiv po svojim jedinstvenim mozaicima, kao što je mozaik Bogorodice koji je gotovo identičan onom u Aja Sofiji u Istanbulu. Izgradnja hrama suočila se sa mnogim izazovima, ali uz pomoć srpskih i ruskih lidera, Hram Svetog Save se sada približava svom konačnom obliku.
Istorija Hrama Svetog Save
Kako je nastao Hram Svetog Save veoma je zanimljiva priča koja obuhvata više od jednog veka. Ideja za izgradnju ovog značajnog spomenika pojavila se krajem 19. veka, kada je 1895. godine osnovano Društvo za izgradnju Hrama. Ovaj spomenik je postao simbol duhovnosti i istorije srpskog naroda.
Početak gradnje
Početak gradnje Hrama Svetog Save počinje 1935. godine, kada je patrijarh Varnava osvetio kamen temeljac. Prvi arhitektonski konkurs održan je 1905. godine, ali nije bio uspešan, pa je ponovno sproveden 1926. godine. Na konkursu su pobedili Bogdan Nestorović i Aleksandar Deroko sa svojim projektom.
Prekid izgradnje tokom ratova
Gradnja koju su započeli arhitekti Nestorović i Deroko, prekinuta je tokom Drugog svetskog rata (1941-1944). Posle rata, ideja o nastavku izgradnje hrama dobila je novi zamah zahvaljujući Patrijarhu Germanu, koji je 1958. godine obnovio inicijativu za završetak hrama. Ipak, dozvola za nastavak izgradnje dobijena je tek 1984. godine nakon 88 zahtjeva.
Obnova i završetak izgradnje
Radovi na Hramu Svetog Save ponovo su započeli 1985. godine i glavni kupola je završena 1989. godine. Spoljašnji radovi završeni su 2004. godine, dok je unutrašnjost hrama, uključujući detaljnu dekoraciju, završena 2020. godine. Hram može da primi do 10.000 vernika i važi za jedan od najvećih pravoslavnih hramova na svetu.
Arhitektura i dizajn Hrama
View this post on Instagram
Hram Svetog Save je izgrađen u srpsko-vizantijskom stilu, inspirisanom Aja Sofijom. Ovaj stil je poznat po svojoj grandioznosti i monumentalnosti, što se odražava u arhitektura Hram Svetog Save. Značajke poput velike kupole bez unutrašnjih stubova i simetričnog rasporeda apsida čine ga jedinstvenom građevinom.
Ukupna površina hrama iznosi oko 8,000 kvadratnih metara, sa kapacitetom da primi oko 10,000 vernika. Hram nije samo remek-delo arhitekture, već i dizajn Hrama Svetog Save sadrži jednu od najvećih mozaika na svetu, koja obuhvata površinu od 1,230 kvadratnih metara. Izrada ovog mozaika bila je zahtevna, a umetnik Nikolaj Muhin, koji je renomirani ruski umetnik sa nacionalnim priznanjem, koristio je ruski kobalt staklo i italijanski podložak.
Investicija u ovaj mozaik iznosila je 4 miliona evra, a sredstva su obezbeđena od strane „Gaspromneft“. Mozaični delovi su pažljivo birani, obrađeni i lepljeni tako da svaki komad stakla može da izdrži težinu od 20 kilograma, što premašuje svetski standard od 10 kilograma. Mozaički posao će biti završen do kraja godine.
Hram Svetog Save – najvažniji detalji i zanimljivosti
Hram Svetog Save, jedan od najvećih pravoslavnih hramova u svetu, nije samo impresivan zbog svog spoljnog izgleda, već i zbog izuzetno bogate unutrašnje dekoracije i zanimljivih karakteristika.
Jedinstvene karakteristike
Hram Svetog Save je poznat po svojoj veličini i kapacitetu. Mereći 91 metar u dužinu, 81 metar u širinu i visinu od 78.3 metara (sa jarbolom za zastavu), može da primi do 7,000 ljudi. Posebno je zanimljivo što hram ima čak 13 kupola, sa spoljnim prečnikom glavne kupole od 39.5 metara.
Unutrašnja dekoracija i mozaici
Unutrašnja dekoracija Hrama Svetog Save uključuje najveći luster na svetu, kao i bogate mozaici Hrama Svetog Save. Ovi mozaici pokrivaju 17,000 kvadratnih metara, a deo njih je donirala Rusija, izvođeni pod nadzorom Ruske akademije umetnosti. Mozaici se prostiru kroz celu unutrašnjost hrama, stvarajući neverovatnu vizuelnu priču i dubok doživljaj za sve posetioce.
Zvonici i zvona Hrama
Zvonici Hrama Svetog Save su još jedna impresivna karakteristika hrama.
U njima se nalazi 49 zvonika Hrama Svetog Save koja svakog sata sviraju melodiju „Uskliknimo s ljubavlju“. Ova melodija dodatno doprinosi sakralnoj atmosferi i podseća posetioce na duhovni značaj ovog svetog mesta.
Značaj Hrama Svetog Save za Beograd i Srbiju
View this post on Instagram
Hram Svetog Save predstavlja centralnu tačku duhovnog života Srbije i simbol je srpske tradicije i pravoslavne vere.
Za mnoge ljude, ovo sveto mesto je pravi simbolika Hram Svetog Save, koji oplemenjuje i prosvetljava život Beogradu i celokupnoj Srbiji.
Iako je Hram Svetog Save Beograd prvenstveno verski objekat, njegova uloga u društvenom i kulturnom životu je neizmerna, pružajući mesto za razne aktivnosti i okupljanja.
Simbol pravoslavlja i srpske kulture
Kao simbol pravoslavlja i srpske kulture, Hram Svetog Save Beograd je snažan podsetnik na bogatu istoriju i nasleđe srpskog naroda. Hram Svetog Save za posetiti je nezaobilazan deo svakog putovanja u Beograd, omogućavajući posetiocima da osete duhovnu i kulturnu moć ovog mesta.
Obnovljen nakon mnogo godina napora, hram je postao simbol otpornosti i vere, mesto gde se proslavljaju veliki praznici i obeležavaju važni događaji.
Zaključak
Iako je spoljašnjost Hrama završena 2004. godine, unutrašnjost još uvek prolazi kroz fazu izgradnje, koja se očekuje da bude kompletirana do 2028. godine.
Hram Svetog Save može primiti 10,000 vernika u glavnom molitvenom prostoru, dok tri galerije ukupane površine 1,444 kvadratnih metara mogu da prime po 700 ljudi svaka.